|
ئێمه له یو توب |
|
|
‌ Ú©Ù‡ نا ÚµÙ‡ Ùا رسیه کان |
|
|
که‌ناڵه‌ کوردیه‌کان |
|
|
( سا تێک بۆ پێکه نین) |
|
|
گۆرا نی کو ردی |
|
|
گۆرا Ù†ÛŒ Ùا ر سی |
|
|
گۆرا نی عه ره بی |
|
|
گۆ را نی یۆ نا نی |
|
|
نوو سه را نی کو رد |
|
|
Ùۆتۆشۆپ بکە بەبێ ئەوەی بەرنامەکە دابگریت |
|
|
گه‌ڕان له‌ گۆگڵ |
|
|
بۆ بینینی لێدانی دڵ کلیک بکه |
|
|
ڕۆژنامه‌ کو ردیه کان |
|
|
جوا نکا ر ی له وێنه که تا بکه |
|
|
دا نا نی وێنه ی خۆت له چه ند شوێنێکدا |
|
|
نا وت بنو سه له سه ر وێنه |
|
|
ماڵی خۆت ببینه |
|
|
( شه ما ڵ سایب - به رده) |
|
|
نه خشه ی جیها ن |
|
|
هه‌ندێ پرۆگرامی پێو یست |
|
|
وێنه‌ی جووڵاو‌ |
|
|
|
چی بۆنی ئارەقە پەیدا دەكات؟ |
|
 ئارەقەكردن رێگایە بۆ رزگاربوونی لەش لە گەرمی (ناو لەش). خودی ئارەقە بە تەنیا هیچ بۆنێكی نییە. بەكتریا كە لەسەر پێستدا دەژی بۆن پەیدا دەكات پاش شیكردنەوەی ئارەقە بۆ ترشە چەوری بۆندار. لە لەشدا دوو جۆری گلاندەكانی ئارەقەكردن هەیە:گلاندی ئیكراین Eccrineو ئەپۆكراین Apocrine . جۆری ئیكراین، ئەمانە یارمەتی رێكخستنی پلەی گەرمی لەش دەدەن و لە هەموو بەشكانی لەشدا (لە هەموو بەشەكانی پێستدا) هەنە. جۆری ئەپۆكراین، ئەمانە تاوانبارن لە پەیداكردنی بۆنی لەش، |
|
|
ده‌رباره‌ی‌(چا)چی ده‌زانیت؟ |
|
 هه‌موو ڕۆژێك چه‌ند جارێك چا ده‌خۆیته‌وه‌، ئه‌ی‌ ئه‌و هۆكاره‌ باشانه‌ ده‌زانیت كه‌ چا هێناویه‌تیه‌ كایه‌وه‌ له‌ڕووی
‌ ڕه‌نگ و تام یا بۆنه‌وه‌؟له‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا شاره‌زایانی‌ ئه‌مریكا سوودو زیانه‌كانی‌ چایان ئاشكرا
كردووه‌و به‌پێی‌ ئه‌و لێكۆڵینه‌وه‌یه‌، چای‌ ره‌ش، ڕه‌نگه‌كه‌ی‌ بۆ چاو، بۆنه‌كه‌ی‌ بۆ لووت، دوای‌ تێكه‌ڵ
كردنی‌ له‌گه‌ڵ شه‌كر بۆ گوێ‌، گه‌رمیه‌كه‌ی‌ بۆ پێست و تامه‌كه‌شی‌ بۆ زمان زۆر سوودی‌ هه‌یه‌.
|
|
|
بیبه‌ری سه‌وز ته‌ندروستی دڵ ده‌پارێزێت |
|
 بیبه‌رى سه‌وز بڕێكی كه‌می چه‌ورى Ùˆ كۆلیسترۆل Ùˆ سۆدیۆمی تێدایه‌ بۆیه‌ وه‌كو دكتۆر مه‌جدی به‌دران له‌ كۆمه‌ڵه‌ى میسری بۆ به‌رگری دژى نه‌خۆشییه‌كان ئاماژه‌ی پێكردووه‌ ئه‌و سه‌وزه‌یه‌ زۆر گرنگه‌ بۆ تووشبووانی نه‌خۆشی دڵ Ùˆ Ùشاری خوێن چونكه‌ ئاو رێژه‌ى 93 %ÛŒ پێكدێنێ Ùˆ 4.6 % نیشاسته‌ى تێدایه‌ . هه‌روه‌ها ناوبراو گوتی كه‌ بیبه‌ری سه‌وز ماده‌ى " زیابنتین " له‌خۆی ده‌گرێ ئه‌ویش بۆیه‌ی سروشتییه‌ Ùˆ له‌ كۆمه‌ڵه‌ى " كاروتینویدات " Ù¾ÛŽÙƒ دێت كه‌ به‌ به‌هێزترین ماده‌ى دژه‌ ئۆكسێن |
|
|
ئه‌نه‌ناس بۆ ئێسك به‌سووده‌ |
|
 توێژه‌ره‌كانی‌ بواری‌ خۆراكسازی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن، به‌هۆی‌ بوونی‌ توخمی‌ (مه‌نگه‌نیز) له‌پێكهاته‌كانی‌ میوه‌ی‌ (ئه‌نه‌ناس)دا، خواردنی‌ ده‌بێته‌ یارمه‌تیده‌رێكی‌ باش بۆ به‌هێزبوونی‌ ئێسك‌و شانه‌كانی‌.توێژه‌ره‌كان ڕوونیانكردووه‌ته‌وه‌، سه‌ره‌ڕای‌ ده‌وڵه‌مه‌ندبوونی‌ ئه‌نه‌ناس به‌توخمی‌ مه‌نگه‌نیز، چه‌ندین توخم‌و ڤیتامینی‌ دیكه‌ی‌ تێدایه‌ كه‌ ڕۆڵێكی‌ باش ده‌گێڕن بۆ كاره‌كانی‌ هه‌رس‌و سوودگه‌یاندن به‌گه‌ده‌. له‌لایه‌كی‌ دیكه‌وه‌، له‌توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ ته‌ندروستیدا دووپاتكراوه‌ته‌وه‌، ئه‌نه‌ناس ڕێژه‌یه‌كی‌ زۆری‌ له‌كانزا |
|
|
رێجــیمی خـــۆنەخـۆشكردن! |
|
 زۆر كەس بە هەڵە لە رێجیم گەیشتوون، بە تایبەتی ئەوانەی كە كێشی لەشییان زیادە یان قەڵەون، لایان وابێ كە رێجیمی خۆراك مانای خۆبرسیكردن یان بەلاوەنانی ژەمێك یان دوو ژەمی خواردنە، لە رێجیمی خۆراكی هەڵەدا، ئەو كەسە دووچاری كەمی زۆربەی هەرە زۆری ماددە خۆراكییە گرنگەگان دەبێتەوە، لە وزەو پرۆتین و ڤیتامین و كانزا، بۆیە هەموو ئەو كەسانەی كە پەیڕەوی رێجیمی هەڵە دەكەن، دوچاری كەم خوێنی و كەمیی كانزا و ڤیتامینەكان دەبنەوە كە بە شێوەی بێ تاقەتی |
|
|
سوو ده کانی پیا ز ! |
|
 ئایا كۆلیسترۆڵی خوێنت به‌رزه‌ یان پوكانه‌وه‌ و ئازاری ئێسكه‌وه‌ ده‌ناڵێنیت؟ یاخود به‌هۆی قه‌ڵه‌وییه‌وه‌ هه‌راسانی و ده‌ته‌وێت ببیته‌ خاوه‌ن جه‌سته‌و پێست و موویه‌كی ساغ و ته‌ندروست؟ یان ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت له‌ڕوی جه‌سته‌یی سێكسییه‌وه‌ به‌هێزوبه‌توانا بیت چاره‌سه‌ر و ده‌رمانی سروشتی زۆر ساده‌و ئاسان ئه‌م مه‌به‌سته‌ به‌كارهێنانی پیازه‌ به‌پێًی پێویست.هه‌رچه‌نده‌ تائێستا توێژینه‌وه‌یه‌كی ورد نه‌كراوه‌ له‌و باره‌وه‌ ،به‌ڵام له‌م دواییه‌دا به‌دواچون و توێژینه‌وه‌ی گرنگ و سه‌رنج ڕاكێشی له‌ لایه‌ن توێژه‌رانی |
|
|
سووده كانی‌ كاهوو |
|
 خاس یاخود (کاهوو) سوودێكی‌ زۆری بۆ جەستە هه‌یه‌ Ù€ بە تایبەتی‌ بۆ لەناوبردنی كۆلێسترۆڵی خۆین ØŒ خاس وایكردووە زۆربەی وڵاتانی جیهان بەرهەمی بهێنن Ùˆ Ù„Û• سەر سÙرەی زۆربەی مالان زەڵاتە Ùˆ خاس دەبینرێ. كاهوو یەكێكە Ù„Û• سەوزە كۆنەكانی جیهان ÙƒÛ• سەرچاوەكەی دەگەرێتەوە بۆ Ø´Û•Ø´ سەدی Ù¾ÛŽØ´ زایین Ùˆ Ù„Û• هیندستان Ùˆ ئاسیای ناوەراست بەرهەمیان هێناوە ویەك سەدە Ù¾ÛŽØ´ زایین هاتووەتە Ú•Û†Ù… Ùˆ بووە بە گرینگترین خواردنەكانی ڕۆمییەكان . (كریستۆÙه‌ر كلۆمبۆس) تۆوی خاسی Ù„Û• Ú¯Û•Úµ خۆی |
|
|
چۆن مێرووله‌ له‌ ماڵه‌كه‌ت ده‌رده‌كه‌یت بێ ئه‌وه‌ى بیان كوژیت؟ |
|
 بێگومان له‌ هه‌موو ماڵێكدا كه‌م یان زۆر مێرووله‌ هه‌یه‌،زۆركاتیش بۆ ده‌ركردنى ئه‌و مێرولانه‌ زۆر رێگا ده‌گرینه‌به‌ر وه‌ك به‌كارهێنانى ده‌رمانى كوشنده‌( مادده‌ى كیمیایى) یاخود نه‌وت یان تێكدانى ماڵه‌كانیان .....به‌ڵام له‌ دواین توێژینه‌وه‌ له‌لایه‌ن دكتۆر مصطÙÛŒ الدمرداش مامۆستاى زانست له‌كۆلیژى په‌روه‌رده‌ له‌ كوێت ئه‌وه‌ى روون كرده‌وه‌ : كه‌زۆربه‌مان بۆ ده‌ركردنى مێروه‌كان له‌ ماڵ په‌نا ده‌به‌ینه‌ به‌رله‌ناوبردنیان له‌وانیه‌ زۆركاتیش ئه‌مه‌ چاره‌سه‌رێكى گوونجاو نه‌بێت |
|
|
ئه‌وانه‌ی‌ بیره‌ ده‌خۆنه‌وه‌ پێویسته‌ ئاگه‌داربن |
|
 خواردنه‌وه‌ی‌(بیره‌)مه‌ترسیی‌ توشبوون به‌ نه‌خۆشیه‌ هه‌ناویه‌كان زیاد ده‌كات، ئه‌و نه‌خۆشیه‌ش یه‌كێكه‌ له‌ونه‌خۆشیه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندانه‌ی‌ له‌ناوخه‌ڵكیدا زۆر ناسراوه‌ Ùˆ باوه‌، ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ كه‌مێك ته‌مه‌نیان به‌ ساڵاچووه‌، زیاتر مه‌ترسی تووشبون به‌و نه‌خۆشیه‌یان لێ‌ ده‌كرێت.دكتۆر(ئیØسان ئێرته‌لی‌) پرۆÙیسۆری‌ پزیشكی‌ له‌ به‌ شی‌ نه‌خۆشیه‌كانی‌ ڕۆماتیزمه‌ له‌ زانكۆیی‌(هه‌جێتێ‌) Ùˆ ئه‌ندام له‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ رایگه‌یاندووه‌"ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ بیره‌ ده‌خۆنه‌وه‌ وهه‌وكردنی‌ ڕۆماتیزمه‌یان هه‌یه‌ |
|
|
گریان خاڵیت ده‌كاته‌وه‌ له‌ ماده‌ى زیانبه‌خش |
|
 ڕه‌نگه‌ ئه‌مه‌ گاڵته‌جارییانه‌ ده‌ركه‌وێت، تۆ ئه‌گه‌ر زۆر بخۆیت ئه‌وا ده‌بێت به‌شێك له‌وه‌ى خواردووته‌ له‌ توالێت به‌تاڵى بكه‌یته‌وه‌. گریانیش به‌هه‌مان شێوه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ى سه‌یره‌ ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ نازانێت كه‌وا به‌به‌رده‌وامى هه‌ست و بیرۆكه‌ى ئازاربه‌خش هه‌ڵده‌مژێت، به‌ڵام ئه‌ى چۆن ئه‌و ئازاره‌ له‌ خۆتدا به‌تاڵ ده‌كه‌یته‌وه‌؟
گریان ئاسانترین Ùˆ خێراترین ڕێگه‌یه‌ بۆ خۆبه‌تاڵكردنه‌وه‌ له‌ هه‌ستى ئازاربه‌خش، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ له‌ ڕووى كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه‌ كارێكى وه‌رنه‌گیراوه‌، هه‌م بۆ پیاوان Ùˆ هه‌م بۆ ئاÙره‌تان.
|
|
|
رÙۆنى زه‌یتوون ده‌بێته‌هۆى دووربوونى مرۆڤ له‌نه‌خۆشىله‌بیرچوونه‌وه‌(زه‌هایمه‌ر) |
|
 به‌پێى توێژینه‌وه‌یه‌كى ئه‌مریكى ئه‌وه‌ده‌ركه‌وتووه‌، كه‌خواردنه‌وه‌ى زه‌یتى زه‌یتوون ده‌بێته‌هۆى دووركه‌وتنه‌وه‌ى مرۆڤ له‌تووش بوونیان به‌نه‌خۆشى زه‌هایمه‌ر.ئه‌مه‌و له‌و توێژینه‌وه‌یه‌دا هاتووه‌، كه‌ڕۆنى زه‌یتوون جۆره‌ماده‌یه‌ك و پێكهاته‌یه‌كى تێدایه‌ده‌بێته‌هۆى تێكدانى ئه‌و ماده‌ژه‌هراوییانه‌ى كه‌كاریگه‌رى هه‌یه‌له‌سه‌ر مێشك و ده‌بێته‌هۆى تووش بوونى مرۆڤ به‌نه‌خۆشى له‌بیرچوونه‌وه‌(زه‌هایمه‌ر).له‌به‌شێكى ترى ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌دا هاتووه‌، كه‌له‌ناو ڕۆنى زه‌یتوون ماده‌یه‌ك هه‌یه‌ده‌بێته‌هۆى له‌ناوبردنى |
|
|
هه‌شت خواردن دژی قه‌له‌وی |
|
ئه‌گه‌ر ده‌تانه‌وێت خۆتان لاواز بكه‌ن، ده‌توانن كه‌ڵك له‌و هه‌شت خواردنه‌ وه‌ربگرن كه‌ به‌ دژی قه‌له‌وی ناسراون. بادام: بادام به‌ Ù‡Û†ÛŒ هه‌بوونی رێژه‌یه‌كی زۆر له‌ ترشی (ئالÙا لینولینك) ده‌بێته‌ Ù‡Û†ÛŒ خێرابوونی سوتانی چه‌ورییه‌كانی له‌ش Ùˆ ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌ ریجیمی رۆژانه‌ 3 دانه‌ بادام به‌كار ده‌هێنن، به‌ ئاسانی %18 چه‌ورییه‌كانی له‌شیان ده‌سووتێنن.
هه‌روه‌ها به‌گوێره‌ی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی نوێ، بادام وزه‌یه‌كی زۆر ده‌داته‌ له‌شی مرۆڤ.توو و میووه‌كانی دیكه‌ی ئه‌و |
|
|
Øه‌وت بیرۆكه‌ى نادروست له‌باره‌ى شێرپه‌نجه‌ى مه‌مكه‌وه‌ |
|
 هه‌موو ساڵێكى له‌ مانكى ئۆكتۆبه‌ردا، ماڵپه‌ڕى قردێله‌ى په‌مبه‌ ئه‌وه‌ به‌بیر ئاÙره‌تان ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ شێرپه‌نجه‌ى مه‌مك دووه‌م شێرپه‌نجه‌یه‌ دووچاریان ده‌بێت، یه‌كه‌م شێرپه‌نجه‌ش شێرپه‌نجه‌ى پێسته‌.
ساڵانه‌ له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا نزیكه‌ى 200,000 ئاÙره‌ت نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌ى مه‌مكیان Ù„ÛŽ به‌ده‌ر ده‌كه‌وێت Ùˆ 40,000 یان به‌هۆیه‌وه‌ ده‌مرن. هه‌ر بۆیه‌شه‌ گرنگه‌ ئاÙره‌تان زانیارى ڕاست له‌باره‌یه‌وه‌ بزانن كاتى ڕووبه‌ڕووى ئه‌و نه‌خۆشیه‌ ده‌بنه‌وه‌. ئه‌وه‌ى خواره‌وه‌ Øه‌وت بیرۆكه‌ى نادروسته‌ Ùˆ ئاÙره‌تان |
|
|
سه‌رماى له‌ناكاو مرۆڤ تووشى نه‌خۆشى دڵ ده‌كات |
|
 زانایانى بوارى ته‌ندروستى مرۆڤ له‌ووڵاتى Ùه‌ره‌نسا هۆشداریان داوه‌ته‌مرۆڤ له‌تووش بوونى له‌ناكاوى سه‌رماو تووش بوونى به‌نه‌خۆشییه‌كانى دڵ.له‌مباره‌یه‌وه‌زانایانى زانكۆى (دیگۆن) له‌ووڵاتى Ùه‌ره‌نسا له‌میانه‌ى تویژینه‌وه‌كانیاندا گه‌یشتوونه‌ته‌ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ى كه‌پێویسته‌له‌سه‌ر مرۆڤ له‌كاتى هاتنى سه‌رماى له‌ناكاو خۆى بپارێزێت نه‌وه‌ك تووشى نه‌خۆشى دڵ ببێته‌وه‌. ئه‌و زانایانه‌ئاماژه‌یان به‌وه‌ش كردووه‌كه‌زۆر جار مرۆڤ له‌سه‌رماى تووند وه‌ك چوار پله‌له‌ژێر سÙره‌وه‌تووشى |
|
|
مۆبایل له‌ ژوورى نووستندا مه‌ترسیداره‌ |
|
 كۆمه‌ڵێك له‌ پزیشكانى Ùه‌ره‌نسا داوایان كرد كه‌ وا باشتره‌ مۆبایل دوور له‌ له‌شی مرۆڤ رابگیرێت Ùˆ له‌ ژوورى نووستنیشدا دانه‌نرێت . ئه‌و پزیشكانه‌ رایانگه‌یاند كه‌ پێویسته‌ مۆبایل هه‌موو كات 2 سه‌نتیمه‌تر زیاتر له‌ له‌شی مرۆڤه‌وه‌ دوور بێت Ùˆ داوایان كرد كه‌ له‌كاتى نووستندا دابخرێت Ùˆ له‌دوورى 50 سه‌نتیمه‌تر له‌ له‌شدا دابنرێت ØŒ چونكه‌ به‌ڕای ئه‌م پزیشكانه‌ دانانی مۆبایل له‌ نزیك له‌ش چه‌ند زیانێكی ته‌ندروستی بۆ مرۆڤ هه‌یه‌ وه‌كو تێكچوونى خه‌و Ùˆ سه‌رئێشه‌ Ùˆ لاوازى له‌ ته‌ركیز كردن Ùˆ خه‌مۆكی .
|
|
|
بۆچى شێوه‌ى ده‌م Ùˆ چاو ده‌گۆرÙێت كاتێك له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستى؟ |
|
 له‌م دواییانه‌دا لێكۆڵینه‌وه‌كان ده‌ریان خستوه‌ كه‌ گۆڕانى ده‌م Ùˆ چاو له‌كاتى له‌ خه‌وهه‌ڵسان ده‌گه‌ڕیته‌وه‌ بۆ داخستنى چاوه‌كان بۆماوه‌یه‌كى دڕێژ كه‌لاشه‌ به‌ به‌شێك له‌Øه‌سانه‌وه‌ وه‌رى ده‌گرێت.گۆڕانى شێوه‌ى ده‌م Ùˆ چاو شتێكى سروشتیه‌ Ùˆ ئه‌و گۆڕانه‌ به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌لاشه‌ى مرۆڤ Øه‌سانه‌وه‌ى ته‌واو وه‌رگرتووه‌.سه‌رژمێریه‌كان ده‌ریان خست كه‌ شێوه‌ى ده‌م Ùˆ چاوى ئاÙره‌ت زیاتر ده‌گۆرێت له‌ شێوه‌ى ده‌م Ùˆ چاوى پیاو. وه‌به‌ شووشتنى ده‌م Ùˆ چاو به‌ ئاوى سارد ئه‌م گۆڕانه‌ نامێنێت،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئاوى سارد زیندوێتى |
|
|
چۆن ژیانی‌ هاوسه‌رێتیت خۆش و ناخۆش ده‌كه‌یت |
|
 هه‌ریه‌كه‌ له‌پیاوو ئاÙره‌ت زۆربه‌ی‌ كات به‌هۆی‌ ڕه‌Ùتاری‌ خۆیانه‌وه‌ كارێكی‌ وا ده‌كه‌ن كه‌ ژیانی‌ هاوسه‌رێتییان به‌ره‌و خراپی‌ یان باشبوون بڕوات، به‌تایبه‌ت هه‌ندێك هۆكار هه‌ن كه‌ ده‌بنه‌ هۆی‌ ناخۆشكردن‌و خۆشكردنی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رێتی‌.ئه‌گه‌ر ئاÙره‌ت ده‌یه‌وێت ژیانی‌ هاوسه‌رێتی‌ ناخۆش بكات، پێویسته‌ ڕه‌چاوی‌ ئه‌م خاڵانه‌ی‌ لای‌ خواره‌وه‌ بكات:
*هه‌موو كات ڕه‌خنه‌ له‌هاوسه‌ره‌كه‌ت بگره‌.
*سكاڵاكردن له‌ده‌ست دایك‌و خوشكه‌كانی‌، ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵیشیان ناژیت ئه‌وا ژیانی‌ ڕابردوویان باس بكه‌. |
|
|
ئێمه‌ بۆ بنێشت ده‌خۆین؟ |
|
 هه‌ر یه‌ك له‌ئێمه‌ زۆر گرنگی‌ به‌خواردنی‌ بنێشت ده‌ده‌ین، هه‌ندێك بۆ مه‌به‌ستی‌ نه‌هێشتنی‌ بۆنی‌ ده‌م به‌كاریده‌هێنن‌و هه‌ندێكی دیكه‌ش بۆ Øه‌زوئاره‌زوو به‌كاریده‌هێنن، باشه‌ له‌ڕاستیدا خواردنی‌ بنێشت چی‌ سوودێكی‌ بۆ مرۆڤ هه‌یه‌ له‌ڕووی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌؟
*خواردنی‌ بنێشت ئه‌ندامه‌كانی‌ له‌ش به‌هێز ده‌كات.
*پێست جوان‌و نه‌رم ده‌كاته‌وه‌‌و ناهێڵێت چرچ‌و لۆچی‌ تیادا ده‌ركه‌وێت، بۆنی‌ له‌ش خۆش ده‌كات، ڕۆڵ ده‌بینێت |
|
|
ناپلیۆن چوار كاتژمێرو ئه‌نیشتاین یانزه‌كاتژمێر له‌شه‌و رÙۆژێكدا نووستوون |
|
 به‌پێى توێژینه‌وه‌یه‌كى Ùه‌ره‌نسى ئه‌وه‌ده‌ركه‌وتووه‌كه‌ ڕێبه‌رى Ùه‌ره‌نسا ناپلیۆن له‌شه‌وو ڕۆژێكدا ته‌نها
چواركاتژمێر خه‌وتووه‌و ئه‌نیشتاینیش 11 كاتژمێر نووستووه‌. ئه‌مه‌و به‌پێى ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌لێكۆڵه‌رانى Ùه‌ره‌نسى گه‌یاندۆته‌ئه‌و ده‌رةنجامه‌ى كه‌زۆر نووستنى مرۆڤ یان ته‌واو نووستن له‌كاته‌كانى خۆیدا
كاریگه‌رى هه‌یه بؤ ‌چینه ‌بۆ ماوه‌ییه‌كان Ùˆ كاته‌كانى نووستن. لێكۆڵه‌رانى Ùه‌ره‌نسایى باسیان
|
|
|
زه‌رده‌خه‌نه‌كه‌ت تا چ ڕاده‌یه‌ك گرنگه‌؟ |
|
 له‌ راپرسییه‌كدا سه‌باره‌ت به‌ گرنگیی زه‌رده‌خه‌نه‌، كه‌ له‌ لایه‌ن "ئه‌كادیمیاى ئه‌مه‌ریكى بۆ جوانكاریی
ددان"ه‌وه‌ ئه‌نجام درا، ئه‌وه‌ى ده‌رخست كه‌ 99.7% خه‌ڵكى ئه‌مه‌ریكا باوه‌ڕیان وایه‌ زه‌رده‌خه‌نه
‌ ڕه‌هه‌ندێكى كۆمه‌ڵایه‌تى گرنگه‌، نزیكه‌ى 75%ى پێگه‌یشتوان له‌و باوه‌ڕه‌دان زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌كى
ناسه‌رنجڕاكیش ده‌بێته‌ هۆى زیان گه‌یاندن به‌وه‌ى له‌كارێكدا سه‌ركه‌وتوو بیت. "زه‌رده‌خه‌نى
|
|
|
خواردنى دوو مۆز له‌ڕۆژێكدا وه‌ك ئه‌وه‌وایه‌ 90 خوله‌ك یارییه‌وه‌رزشییه‌كانت ئه‌نجامدابێت |
|
 به‌پێى توێژینه‌وه‌یه‌كى زاستى ئه‌وه‌ده‌ركه‌وتووه‌كه‌خواردنى مۆز به‌شێوه‌یه‌كى به‌رنامه‌دارو ڕۆژانه‌وه‌ك ئه‌وه‌وایه‌كه‌ئه‌و كه‌سه‌ ڕۆژانه‌90 خوله‌ك وه‌رزشى ئه‌نجام دابێت. له‌لایه‌ن خۆیانه‌وه‌ئه‌و توێژه‌رانه‌باسیان له‌وه‌كردووه‌، كه‌خواردنى مۆز ده‌بێته‌هۆى ته‌ندروست بوونى لاشه‌ى مرۆڤ به‌هۆى به‌هێزى و ده‌وڵه‌مه‌ندى ئه‌و ڤیتامینانه‌ى كه‌تێیاندایه‌. ئه‌مه‌و ئه‌و توێژه‌رانه‌ئه‌وه‌یان روون كردۆته‌وه‌كه‌هه‌ر كه‌سێك رۆژانه‌و به‌شێوه‌یه‌كى به‌رنامه‌دار دوو مۆز بخوات وه‌ك ئه‌وه‌وایه‌كه‌ ڕۆژانه‌به‌شێوه‌یه‌كى |
|
|
ترێ‌ سه‌رچاوه‌ی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ جوانییه‌ |
|
 ترێ‌ پێست گه‌ش‌و پاك ده‌كاته‌وه‌‌و له‌زوو پیربوون ده‌تپارێزێت، په‌ڵه‌ ڕه‌ش‌و شینه‌كانی‌ خوارووی‌ چاویش ناهێڵێت.
شاره‌زایان ئاشكرایان كردووه‌، له‌ناو ترێدا ماده‌ی‌ (ریسÙیراترۆل) هه‌یه‌ كه‌ دژی‌ نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌یه‌، خواردنی‌ ترێش مه‌ترسی‌ توشبوون به‌كێشه‌كانی‌ دڵ كه‌مده‌كاته‌وه‌‌و زۆر به‌سوودیشه‌ بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ڕۆماتیزم.
به‌وته‌ی‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌ خۆراكناسی‌، ئه‌و میوه‌یه‌ كه‌مخوێنی‌ ڕێكده‌خات‌و خوێنیش پاكده‌كاته‌وه‌، له‌هه‌مان كاتدا ترێ‌ كلیلی‌ |
|
|
كاریگه‌ریی توڕه‌یی له‌سه‌ر ته‌ندروستى |
|
 توێژینه‌وه‌ى پزیشكى Ùˆ ده روونی ئه‌وه‌ى ئاشكرا كردووه‌ تۆ ڕۆژانه‌ هه‌رچه‌ند ڕاهێنان بكه‌ی Ùˆ خواردن بخۆى، ئه‌وا خۆت ده‌خه‌یته‌ به‌ر مه‌ترسیه‌كى گه‌وره‌ ئه‌گه‌ر نه‌توانیت به‌سه‌ر توڕه‌ییه‌كه‌تدا زاڵ بیت. توڕه‌یی كاریگه‌رییه‌كى زۆر خراپی هه‌یه‌ بۆ سه‌ر جه‌سته‌. گرینگه‌ له‌وه‌ تێبگه‌ین كه‌ جه‌سته‌مان Ú†Ù‰ Ù„ÛŽ به‌سه‌ر دێت كاتێ توڕه‌ ده‌بین، له‌ ساتى توڕه‌بووندا ڕه‌نگه‌ هه‌ست به‌ گرژى Ùˆ Ùشارى ماسولكه‌كان بكه‌یت، جیڕه‌ له‌ ددانه‌كانت بێنى Ùˆ چیڕیان بكه‌یته‌وه‌، وه‌ له‌نێو گوێچكه‌كانت بێت، سور هه‌ڵبگه‌رێت، په‌ستانى خوێنت |
|
|
هه‌شت خاڵ بۆ باش به‌كارهێنانى مۆبایل |
|
 چه‌ند ساڵێك به‌ر له‌ ئێستا، مۆبایل ته‌نیا له‌ لایه‌ن كه‌سانى چینى ده‌وڵه‌مه‌نده‌وه‌ به‌كار ده‌هات،
به‌ڵام له‌م ساڵانه‌ى دوایی بووه‌ته‌ ئامرازێك هه‌موو كه‌س ده‌توانێت به‌كاری بهێنێت، دایكان و باوكان
و لاوان و بگره‌ منداڵانیش ده‌توانن مۆبایل بكڕن به‌ نرخى جیاواز. به‌ڵام ئایا تا ئێستا زانیوته‌ چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ مۆبایله‌كه‌ت بكه‌ى تاكو به‌شێوه‌یه‌كى باش به‌كارى بهێنیت و ماوه‌یه‌كى زیاتر له‌لات بمێنێته‌وه‌؟ ئه‌مه‌ى |
|
|
بیردۆزه‌كه‌ی‌ (داروین) پوچه‌ڵكرده‌كرێته‌وه‌ |
|
 تیمێكی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌مریكیی كه‌ له‌چه‌ند زانایه‌كی‌ هه‌ردوو زانكۆی‌ كین ستیت Ùˆ كالیÙۆرنیا پێكهاتووه‌، به‌ڵـگه‌یه‌كی‌ تازه‌یان دۆزیوه‌ته‌وه‌ كه‌ ده‌یسه‌لمێنێت بیرۆكه‌كه‌ی‌ داروین سه‌باره‌ت به‌سه‌رهه‌ڵدان Ùˆ گه‌شه‌ی‌ سه‌ره‌تای‌ مرۆڤ هه‌ڵه‌یه‌و، مرۆڤ له‌مه‌یمونه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ نه‌گرتووه‌ به‌وجۆره‌ی‌ كه‌داروین ده‌ڵێت.
ئه‌م به‌ڵگه‌یه‌ی‌ زانا ئه‌مریكیه‌كان ده‌ره‌نجامی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ كۆنترین پاشماوه‌ی‌ مرۆڤه‌ كه‌ ئێسكه‌ په‌یكه‌ری‌ مرڤێكی‌ ئه‌سیوپیه‌و ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ی‌ چوار ملیۆن و چوار سه‌د ساڵ ده‌بێت |
|
|
ماچكردن ڕێگایه‌كه‌ بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ میكرۆب |
|
 پرۆÙیسۆر (Ùاروق یۆرولماز) له‌زانكۆی‌ پزیشكی‌ تراكیا ڕایگه‌یان، ئه‌گه‌ر ده‌م‌و لێوو گۆشتی‌ ددان خوێنی‌ لێهات، هیچ كات ماچی‌ Ù„ÛŽÙˆ مه‌كه‌ن، چونكه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌ هه‌وكردنی‌ (هیپارینی‌ b,c) ده‌كات كه‌ ماده‌یه‌ له‌جگه‌ردا ناهێڵێت خوێن بمه‌ێت، له‌گه‌ڵ نه‌خۆش ئایدز له‌نێوان ئه‌و دوو كه‌سه‌دا. پرۆÙیسۆره‌كه‌ ئاشكراشی كردووه‌، ماچكردنی‌ زۆری‌ منداڵان‌و ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ بیریان ده‌كه‌یت با به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر زه‌ق نه‌بێت، چونكه‌ ئه‌مه‌ زیانێكی‌ گه‌وره‌ به‌و كه‌سانه‌ |
|
|
كه‌باب زۆرترین رێژه‌ی‌ رۆنی‌ تێدایه‌ |
|
 به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌ك زانای‌ به‌ریتانی‌ له‌سه‌ر چه‌ندین جۆره‌كانی‌ خواردن،گه‌یشتوونه‌ته‌ ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ی‌ كه‌باب زۆرترین رێژه‌ی‌ رۆن له‌ خۆده‌گرێت، كه‌ ئه‌مه‌ش یاریده‌ره‌ بۆ توشبوون به‌ نه‌خۆشیه‌كانی‌ دڵ‌و پاشانیش جه‌ڵده‌ی‌ دڵ. له‌وباره‌یه‌وه‌، رۆژنامه‌ی‌ "گاردیان"ی‌ به‌ریتانی‌ بڵاویكردووه‌ته‌وه‌، ئه‌و زانایانه‌ له‌ توێژینه‌وه‌كه‌یاندا ده‌ریانخستووه‌ كه‌ نزیكه‌ی‌ 140 گرام رۆن له‌ پێكهاته‌كانی‌ كه‌بابدا هه‌یه‌، كه‌ ئه‌مه‌ش دوو به‌رامبه‌ری‌ رێژه‌ی‌ ئه‌و
|
|
|
سپێناخ بخۆ بۆ ئه‌وه‌ى خوێنت نه‌مه‌یت |
|
 به‌پێى توێژینه‌وه‌یه‌ك ئه‌وه‌ده‌ركه‌وتووه‌كه‌پێویسته‌مرۆڤ زۆر بایه‌خ بدات به‌ڤیتامین K به‌تایبه‌ت له‌كاتى به‌ته‌مه‌ندا چوون.له‌مباره‌یه‌وه‌زانایانى په‌یمانگاى توێژینه‌وه‌ى مندا‌ڵان له‌زانكۆى (ئۆكلاند) ى سه‌ربه‌وویلایه‌ته‌یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مریكا ئاماژه‌ى به‌وه‌كردووه‌، كه‌پێویسته‌له‌سه‌ر مرۆڤ له‌گه‌ڵ به‌ته‌مه‌نداچوون بایه‌خ به‌خواردنى ڤیتامین K بدات چونكه‌سوودێكى زۆرى بۆ مرۆڤ هه‌یه‌و ئه‌و جۆره‌ڤیتامینه‌ش به‌زۆرى له‌سه‌وزه‌ى سپێناخ هه‌یه‌. له‌لایه‌ن خۆیانه‌وه‌(جویس ماكین و برۆس ئیمز) |
|
|
دووشى Øه‌مام هه‌لگرى میكرۆبه |
|
 لێكۆله‌ران هۆژداریان دا سه‌ره‌كه‌ى دووشى Øه‌مام ده‌توانێت هه‌لگرى میكرۆبى ترسناك بێت كه‌ بۆ زۆربه‌ى كه‌سان مه‌ترسیداره‌.به‌ Ù¾ÛŽÙ‰ هه‌واڵى(ئیسنا)به‌ ووته‌ى لێكۆله‌ران: بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ سیسته‌مى به‌رگرى له‌شیان سرۆشتیه‌،جێگاى نیگه‌رانى ئه‌وتۆ نیه‌ به‌ڵام بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ى گرÙتى ته‌ندرۆستى له‌شیان هه‌یه‌ وسیسته‌مى به‌رگرى له‌شیان وه‌كو پێویست نیه‌ ودوچارى(Ùیبرۆز سیستیك وئایدز وپه‌نجه‌ شێرن)ویاخۆد یه‌ك له‌ ئه‌ندامانى له‌شیان په‌یوه‌ند كراوه‌ ده‌توانێت مه‌ترسیدار بێت.
|
|
|
ژنان نهێنی‌ پارێز نین |
|
 به‌گوێره‌ی توێژینه‌وه‌یه‌ك ، ژنان ناتوانن بۆ دوو رۆژ نهێنی له‌لای خۆیان بهێڵنه‌وه‌.
رۆژنامه‌ی ده‌یلی مه‌یڵی به‌ریتانی ئه‌نجامی توێژینه‌وه‌یه‌كی كۆمپانیای "چیلی واین"ی
بڵاوكرده‌وه‌، كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌و نهێنیه‌ی له‌لای ژنان داده‌نرێت، به‌ر له‌تێپه‌ڕبوونی
47 سه‌عات و 15 ده‌قیقه‌ ئاشكراكراوه‌‌و، لانی كه‌م ده‌بێت بۆ كه‌سێكی دیكه‌ی گێڕابێته‌وه‌.
|
|
|
سێگۆشه‌ی برمودا راستيه كى ناديار |
|
 سێگۆشه‌ی برمودا لغزێکه‌ له‌ لغزه‌ نادیاره‌کانی سروشت که‌ سه‌ده‌ها ساڵه‌ خه‌ڵک سه‌ری سورماوه‌ Ù„ÛŽÛŒ ØŒ وه‌تا ئێستاش یه‌کێکه‌ له‌ سه‌رسورهێنه‌ره‌کانی سروشت که‌له‌ گۆڤار رۆژنامه‌ Ùˆ ته‌له‌Ùزیون باسی ده‌کرێت جارو بار ....
سێگۆشه‌ی برمودا به‌شێکه‌ له‌ ده‌ریای ئه‌تله‌سی که‌ به‌هه‌زاره‌ها به‌له‌م Ùˆ Ùڕۆکه‌ی Ù„ÛŽ بزربووه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ شتێک به‌جێ بێڵن له‌دوای خۆیان ØŒ هه‌تا ئێستاش که‌س نه‌یتوانیوه‌ به‌ ته‌واوه‌تی Ù‡Û†ÛŒ بزربونی ئه‌و شتانه‌ بزانێت له‌و سێگۆشه‌یه‌دا ØŒ کاتێک که‌ باسی |
|
|
چه‌ند زانیاریه‌ک ده‌رباره‌ی 9 ئه‌ستێره‌که‌ی کۆمه‌ڵه‌ی خۆر |
|
 کۆمه‌ڵی خۆر پێک هاتوه‌ له‌ له‌ خۆرو نۆ ئه‌ستێره‌ که‌ بریتین له‌
عه‌تاره‌ت: ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌ بچوکترین ئه‌ستێره‌ی کۆمه‌ڵی خۆره‌ نزیکترینینه‌ (٥٨)ملیۆن کیلۆمه‌تر له‌ خۆره‌وه‌ دوره‌ ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌ به‌(٨٨)ڕۆژ یه‌ک خولی ته‌واو به‌ده‌وری خۆرداو به‌ ده‌وری خۆشیا ده‌سورێته‌وه‌.
زوهره‌:ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌ (١٠٨)ملیۆن کیلۆمه‌تر له‌ خۆره‌وه‌ دوره‌ به‌ ماوه‌ی (٢٢٤)ڕۆژ یه‌ک خولی ته‌واو به‌ده‌وری خۆردا ئه‌سورێته‌وه‌ به‌ (٣٠)ڕۆژ به‌ده‌وری خۆیدا ئه‌سورێته‌وه‌.
|
|
|
10 ڕێگـا بۆ ئه‌وه‌ی‌ خـه‌وێكـی‌ ته‌ندروسـتتان هـه‌بێت |
|
ئه‌گه‌ر هاتوو چوونه‌ ناو جێگاوه‌ و خه‌وتان لێ‌ نه‌كه‌وت یان چه‌ندجارێك له‌ خه‌ودا خه‌به‌رتان بووه‌وه‌ ئه‌وا ئه‌م خاڵانه‌ی‌ خواره‌وه‌ ڕه‌چاو بكه‌ن:-
1- له‌ یه‌ك كاتدا نوستن: باشتر وایه‌ له‌ شه‌واندا یه‌ك كات دیاری‌ بكه‌ن بۆ خه‌وتن به‌م شێوه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و كاته‌ دیاری‌ كراوه‌دا ڕادێن و دوای‌ چه‌ند جارێك له‌و كاته‌دا خه‌و ده‌تان باته‌وه‌، بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌وتان لێ‌ بكه‌وێت 30 ده‌قیقه‌ پێش نوستن ئه‌توانن گۆرانیه‌ك گوێلێبگرن، كتێبێك بخوێننه‌وه‌،
دانتان بشۆن و گڵۆپه‌كان بكوژێننه‌وه‌ |
|
|
هـەنجیر دژی قەبـزی |
|
 هەنجیر FigsØŒ پتر Ù„Û• 150جۆری هەیە، بڕێكی زۆری Ù„Û• ریشاڵی خۆراكی تێدایە، Ù„Û•Ú¯Û•Úµ شەكری سروشتی بە Ø´ÛŽÙˆÛ•ÛŒ Ùركتۆز Fructose ÙƒÛ• بە شەكری میوە ناوزەد دەكرێت، هەروەها كانزاكانی كالسیۆم، پۆتاسیۆم، مەگنسیۆم، كۆپەر، ئاسن، مەنگەنیز. ریشاڵی رووەكی تۆنی ریخۆڵە رێكدەخات، هەنجیریش لەبەر ئەو بڕەی باشەی ریشاڵ رێگا Ù„Û• قەبزیوون دەگرێت. هەروەها لەبەر ئەوەی ÙƒÛ• هەنجیر سەرچاوەیەكی باشی پۆتاسیۆمە، یارمەتی كۆنترۆلكردنی پەستانی خوێن دەدەات. خواردنی هەنجیر |
|
|
8 رێنماییه‌ك بۆ شووشتنی قژ |
|
 ئه‌م هه‌شت خاڵه‌ بخوێننه‌وه‌، شایانی باسه‌ ئه‌م رێنماییانه‌ بۆ هه‌ردوو ره‌گه‌زی نێر و مێیه‌ به‌بێ جیاوازی.
1- ئه‌و جۆره‌ شامپۆیانه‌ به‌كاربهێنه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ جۆری قژت ده‌گونجێت.
2- هه‌تا پێت ده‌كرێ شامپۆی منداڵان بۆ شووشتنی قژ به‌كاربهێنه‌، چونكه‌ هیچ جۆره‌ مادده‌یه‌كی كیمیایی تێدا نییه‌.
3- هه‌وڵبده‌ ئاگاداری كاتی به‌سه‌رچووی ئه‌و شامپۆیه‌ بیت كه‌ قژی خۆتی پێده‌شۆیت، چونكه‌ له‌وانه‌یه‌ كاتی .
به‌سه‌رچووبێت. |
|
|
|
بۆ بێده Ù†Ú¯ÛŒ هۆنراوه ÛŒ دکتۆر ÙÙ‡ ریدوون عه بدول به رزنجی |
|
|
‌دراما ی بیا نی |
|
|
هونه‌رمه‌ندانی کورد |
|
|
( كورته Ùيلمى ئاوس ) |
|
|
ويكيليكس به عه ره بی |
|
|
دراما ÛŒ Ùا رسی |
|
|
درامای کوردی و بیا نی |
|
|
بۆ پشکنینی چاو کرته لێره بکه |
|
|
ÙÙ‡ رهه Ù†Ú¯ÛŒ سو یدی- Ú©Ùˆ ردی |
|
|
ژما ره ی دانیشتوانی جیهان |
|
|
کتێبخانه ی کوردی |
|
|
کا ته کا نی جیها ن |
|
|
بۆ زانینی نرخی دراوی جیهانی |
|
|
Ùێربونی زمانی کوردی‌ |
|
|
قوڕئان به وه ر گێڕا نی کو ردی |
|
|
بۆÙێربونی قورئان ته‌نها ماوسه‌كه‌ ڕابگره‌ ده‌یخوێنێته‌وه‌ |
|
|
Ùێر بوو Ù†ÛŒ نو ÛŽÚ˜ به ڤیدیۆ |
|
|
صØÛŒØ Ø§Ù„Ø¨Ø®Ø§ ري‌ |
|
|
نا و بۆ مندا ڵا نی کورد |
|
|
چیرۆ کی منا ڵا ن |
|
|
بۆ Ùێر بوو ÛŒ ÙÛ† تۆ Ø´Û† Ù¾ |
|
|
پۆ شا کی کو رد ی |
|
|
|
