هەوڵی درێژکراو
توێژینه‌وه‌یه‌كی پزیشكی نوێ ده‌ریخستووه‌ له‌كاتی ئه‌نجامدانی نوێژ یان تێڕامان Ùˆ تێÙكرینی رۆØیدا، كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاری به‌سه‌ر جه‌سته‌ی مرۆڤدا دێت. سه‌ره‌تا یه‌كه‌م گۆڕانكاریش بریتی یه‌ له‌ ئاوێزان بوونی عه‌قڵی مرۆڤ له‌گه‌ڵ گه‌ردووندا به‌ ته‌واوی پاش تێپه‌ڕ بوونی (50) چركه‌ به‌سه‌ر ده‌ستپێكردنی نوێژ یان تێÙكرینه‌كه‌دا ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ كه‌ (رامشاندران) توێژه‌رێکی ئه‌مریكی به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك توێژه‌ریتردا ئه‌نجامیدابوو، جه‌خت ده‌كاته‌وه‌ له‌وه‌ی : له‌كاتی نوێژدا، تێكڕای هه‌ناسه‌دان Ùˆ به‌كاربردنی ئۆكسیجن له‌ناو جه‌سته‌ی مرۆڤدا به‌ ڕێژه‌ی 20% تا 30% داده‌به‌زێت Ùˆ به‌رگری پێست Ùˆ كڵۆبوونی خوێن به‌رێژه‌یه‌كی به‌رچاو زیاد ده‌كات. توێژینه‌وه‌كه‌ روونیده‌كاته‌وه‌ ئه‌و وێنانه‌ی كه‌ به‌ تیشك گیراون شێوازگه‌لێكی سه‌رسوڕهێنه‌ر ده‌رده‌خات سه‌باره‌ت به‌كاركردنی مۆخ له‌كاتی نوێژدا Ùˆ ئاماژه‌ ده‌كات به‌وه‌ی وێنه‌ی مۆخ له‌كاتی نوێژ جیاوازتره‌ له‌ وێنه‌ی مۆخ له‌ كاته‌ ئاساییه‌كانی تردا.هه‌روه‌ها چالاكی خانه‌ دمارییه‌كانی ناو مۆخ كه‌م بووه‌ته‌وه‌ Ùˆ به‌ ره‌نگێكی دره‌وشاوه‌ له‌ تیشكدا ده‌رده‌كه‌وێت.لای خۆیشیه‌وه‌ (رامشاندرن) ته‌ئكیدی كرده‌وه‌ له‌وه‌ی: ئه‌و ده‌رئه‌نجام Ùˆ وێنانه‌ به‌ڵگه‌یه‌كی زانستین له‌سه‌ر به‌رز بوونه‌وه‌ی روØÛŒ Ùˆ بوونی دین له‌ مۆخدا كه‌ دواتر كار ده‌كاته‌ سه‌ر ته‌واوی ئه‌ندامه‌كانی تری وه‌ك ماسولكه‌كان Ùˆ چاو Ùˆ جومگه‌كان Ùˆ هاوسه‌نگی كۆئه‌ندامه‌كان . وتیشی : سه‌رجه‌می ئه‌و ئه‌ندامانه‌ له‌كاتی نوێژدا ئاماژه‌یه‌ك ده‌نێرن بۆ مۆخ Ùˆ ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ Ù‡Û†ÛŒ زیادبوونی چالاكی مۆخ تا وای لێدێت مۆخی نوێژ خوێن په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ جه‌سته‌دا ده‌پچڕێتو به‌ته‌واوی ده‌بێته‌ عه‌قڵێكی پوخت Ùˆ ساغ له‌ جیهانی زه‌مینه‌وه‌ بۆ جیهانێكی تر په‌لده‌هاوێت.
ئه‌م توێژینه‌وانه‌ ته‌واوی لێكۆڵینه‌وه‌ و ئه‌نجامه‌كانی (ولیام جیمس) ی سه‌رمه‌شقی سایكۆلۆجیه‌تی دین پووچه‌ڵده‌كاته‌وه‌.سه‌باره‌ت به‌ نهێنیه‌كانی دین له‌ مۆخدا ، كه‌ له‌ ئاكامدا گه‌یشتبووه‌ ئه‌وه‌ی دین و زانست سه‌ر به‌ دوو جیهانی ته‌واو جیاوازن و په‌یوه‌ندیان به‌یه‌كه‌وه‌ نییه‌.
